Maarten Wolterink
De Aanbeveling Zorgschade is van toepassing op letselschadezaken waarin sprake is van een blijvende, intensieve en complexe zorgvraag.
De Aanbeveling Zorgschade is bedoeld om letselschadeslachtoffers met een blijvende en complexe en/of intensieve (bovengebruikelijke) zorgbehoefte te faciliteren in de zorgsituatie die past bij hun wensen en mogelijkheden.
In het kader van eenduidige terminologie binnen De Letselschade Raad, is ‘Handreiking’ vervangen door ‘Aanbeveling’. De status van het document is ongewijzigd gebleven.
Van Handreiking 2017 naar Aanbeveling 2025
De Handreiking 2017 is ontstaan als resultaat van de consultaties omtrent het Consultatievoorstel schadevergoeding zorg- en affectieschade uit 2014. Met dit voorstel beoogde de wetgever de zorgvrager – het slachtoffer of de patiënt met een zorgbehoefte – nog meer de regie te geven over de organisatie van de verzorging die hij als gevolg van het ongeval of incident nodig heeft.
De letselschadebranche heeft destijds aangeboden om gezamenlijk tot een regeling te komen die recht doet aan de uitgangspunten en doelstellingen van dit voorstel, waarin vooral aandacht wordt besteed aan de positie van de zorgvrager. In werkgroepen, georganiseerd door De Letselschade Raad, heeft de letselschadebranche de bestaande problematiek onderzocht. De uitkomsten daarvan zijn verwerkt in de Handreiking. Met deze – binnen twee jaar opgeleverde – Handreiking, heeft de letselschadebranche bijgedragen aan het voorkomen van een langdurig wetgevingstraject over dit onderwerp.
Op donderdag 16 november 2017 reikte mr. Tjibbe Joustra, toenmalig voorzitter van De Letselschade Raad, het eerste exemplaar van de ‘Handreiking Zorgschade’ uit aan mw. mr. G.M. ter Huurne, toenmalig directeur Wetgeving en Juridische zaken van het Ministerie van Justitie en Veiligheid, tijdens het jaarlijks congres van De Letselschade Raad.
Evaluatie Handreiking Zorgschade:
Tijdens een intensief proces van 3 jaar werd de Handreiking Zorgschade geëvalueerd en, mede met behulp van input vanuit de branche, uitgewerkt tot de Aanbeveling Zorgschade 2025.
In april en mei 2025 werden een tweetal expertmeetings georganiseerd waarin zeer bruikbare input werd geleverd door diverse deskundigen uit de branche die ervaring hadden opgedaan met zowel de Handreiking Zorgschade als de daarvan onderdeel uitmakende Financiële Paragraaf. Deze vele, vaak uitgebreide, reacties zijn door de leden van de werkgroep Zorgschade zorgvuldig verwerkt, uiteindelijk leidend tot de Aanbeveling Zorgschade, versie 2025.
Ingangsdatum van de Aanbeveling Zorgschade
De Aanbeveling Zorgschade vervangt per 1 november 2025 de Handreiking Zorgschade. Praktisch gezien, geldt het volgende:
- Nieuwe zaken: ingangsdatum Aanbeveling Zorgschade 2025, inclusief de daarin opgenomen Financiële Paragraaf;
- Bestaande zaken: in beginsel blijven de Handreiking 2017 en de Financiële Paragraaf versie januari 2025 tussen partijen gelden, tenzij partijen in goed overleg overeenkomen dat zij per 1 november 2025 of later overgaan op de Aanbeveling Zorgschade 2025.
Leden Stuur- en werkgroep Zorgschade
De Handreiking Zorgschade was een ‘levend’ document, reden om de oorspronkelijke Permanente Commissie Zorgschade in een stuur- en werkgroep in te delen. Deze gremia richtten zich op het uit (blijven) werken van de Handreiking, zowel procesmatig als in praktische zin. Men wilde daarmee de Handreiking meer bruikbaar maken voor alle actoren in de letselschade en daarbij een maximaal draagvlak creëren voor de Handreiking.
Vanuit de werkzaamheden van zowel stuur-als werkgroep in de periode van eind 2022 tot oktober 2025 is vanuit de Handreiking Zorgschade de Aanbeveling Zorgschade ontstaan.
De stuurgroep zet de kaders uit en rapporteert aan het bestuur van De Letselschade Raad. In de stuurgroep nemen o.a. personen deel die ook in de voormalige werkgroep Financiële Paragraaf plaats hadden. Zo werden krachten gebundeld voor het aanpassen van de Handreiking Zorgschade en Financiële Paragraaf naar de Aanbeveling Zorgschade.
Momenteel bestaat de stuurgroep zorgschade uit de volgende leden:
Erwin Audenaerde
Linda Renders
Ingrid van der Zwet
Erik-Jan Bakker
Hieron van der Hoeven
Melissa de Groot
De uitvoerende werkgroep zorgschade rapporteert en legt voorstellen voor aan de stuurgroep.
Deze werkgroep bestaat uit de navolgende leden:
Linda Renders
Melissa de Groot
Jacqueline Bakker
Armin Vorsselman
Jolanda Broeders
Astrid Ales
Peter Sonder
Diana Geboers
Sonja ter Bruggen
Financiële Paragraaf
Omdat de Financiële Paragraaf integraal onderdeel uitmaakt van de Aanbeveling Zorgschade en omdat bij het ophalen van feedback uit de branche over de Handreiking Zorgschade ook de nodige input werd gegeven op de Financiële Paragraaf, is ook de huidige Financiële Paragraaf tekstueel aangepast: dubbelingen zijn verwijderd en de tekst is meer in lijn gebracht met de Aanbeveling Zorgschade. De huidige Financiële Paragraaf is voor dit moment best practice gebleken, waarin gegarandeerde oplossingsrichtingen zijn beschreven.
Omdat de Financiële Paragraaf integraal onderdeel uit maakt van de Aanbeveling Zorgschade, kan er alleen gebruik van worden gemaakt wanneer de Aanbeveling Zorgschade is toegepast voor het bepalen van de bovengebruikelijke zorgbehoefte.
In de Financiële Paragraaf staat onder meer advies op het gebied van te hanteren tarieven voor het verlenen van langdurige en complexe zorg.
Ook bevat deze een aantal belastingtechnische vraagstukken (bijvoorbeeld de vraag of een vergoeding voor informele zorg gezien moet worden als belastbaar inkomen) waarover gesprekken hebben plaats gevonden met de belastingdienst. De uitkomsten van deze gesprekken zijn door de projectgroep verwerkt.
Tijdens de evaluatie van de Handreiking Zorgschade die uitmondde in de Aanbeveling Zorgschade, is besloten om de Financiële Paragraaf in de Aanbeveling Zorgschade zelf op te nemen.
Evaluatie Financiële Paragraaf en oproep
De tekstuele aanpassingen in de Financiële Paragraaf vloeien voort uit een eerste evaluatie tijdens twee expertmeetings in april en mei 2025. Tijdens deze twee expertmeetings zijn enkele – met name arbeidsrechtelijke en fiscale – vraagpunten naar voren gekomen die mogelijk aanleiding geven voor een verdere evaluatie van de Financiële Paragraaf.
Het betrof onder meer de volgende vraagpunten:
– wat is de rechtsverhouding tussen de zorgbehoevende en de informeel zorgverlener (is dit bijvoorbeeld een arbeidsovereenkomst of een overeenkomst van opdracht);
– onder welke omstandigheden wordt de compensatie voor informele zorg belast, en;
– zou de beantwoording van voornoemde vragen van invloed moeten zijn op de inhoud van de Financiële Paragraaf?
Er zijn nog geen concrete voorbeelden bekend waarin deze vraagstukken bij de toepassing van de Financiële Paragraaf tot problemen leiden.
Oproep aan de branche: Om te kunnen beoordelen of de Financiële Paragraaf verdere evaluatie behoeft, roept De Letselschade Raad deskundigen uit de letselschadebranche op om praktijkvoorbeelden waarin dergelijke vraagstukken naar voren komen te delen. Dit kan op: info@deletselschaderaad.nl.
Verbond van Verzekeraars zegt convenant WMO op
De Handreiking Zorgschade en de Financiële paragraaf in de rechtspraak
ECLI:NL:RBLIM:2023:4336, Rb. Limburg, 28 juni 2023